dinsdag 28 april 2020

Kim Yung-un en kwantummechanica

Wat heeft Kim Yung-un te maken met kwantummechanica? Welnu, de toestand van de leider is onzeker. Er zijn verschillende geruchten die de ronde doen: hij is onder een raket terecht gekomen, hij heeft een hartoperatie ondergaan of hij zit gewoon in zijn buitenverblijf. Wat er aan de hand is weten we niet; we wachten tot hij weer in het openbaar verschijnt en een verklaring aflegt die het mysterie zal oplossen.

De toestand van Kim Yung-un kan perfect worden beschreven met kwantummechanica. Elk van de mogelijke toestanden van de leider kan worden uitgedrukt met een golffunctie: één voor onder de raket, één voor de hartoperatie en één voor het buitenverblijf. Elke golffunctie drukt de specifieke mogelijke toestand van de leider uit. De volledige toestand van de Noord-Koreaanse leider is een lineaire combinatie ('superpositie') van deze drie golffuncties. Hoe we de drie functies samentellen hangt af van de waarschijnlijkheid dat Kim zich in elk van de toestanden bevindt, bijvoorbeeld 30% kans op de rakettoestand, 50% kans op de operatie en 20% kans op het buitenverblijf. De ware toestand van Kim Yung-un blijft voor ons verborgen: we kennen enkel de superpositie van golffuncties die ons zegt dat het één van de drie mogelijkheden is.

Als Kim Yung-un weer in het openbaar verschijnt, komt dat overeen met een kwantummechanische waarneming. De golffunctie 'stort in elkaar' en één van de drie mogelijkheden van de golffunctie verschijnt nu met zekerheid. De kwantumonwaarschijnlijkheid wordt dus door de waarneming weggenomen. 

Dit voorbeeld toont ook de dikwijls misleidende interpretatie die men geeft van de proef met de kat van Schrödinger. De kat wordt beschreven door een golffunctie met twee toestanden: dood of levend, elk voor 50%. Men zegt dan dikwijls dat de kat 50% dood is en 50% levend (maar dat we dat niet kunnen zien). Dat is misleidend. Vergelijk met Kim Yung-un: het is niet zo dat hij voor 30% onder een raket heeft gezeten, voor 50% is geopereerd en voor de resterende 20% op zijn buitenverblijf zit --- welk deel zou dat dan zijn? Hij heeft voor 100% onder een raket gezeten, of is voor 100% geopereerd  of zit voor 100% in zijn buitenverblijf. Het zijn de waarschijnlijkheden dat hij zich in elk van de toestanden bevindt die 30%, 50% en 20% zijn.

Waar staat die planeet? Deel 1

In een sterrenkundige almanak, zoals de Hemelkalender , kan men vinden wanneer de Zon, de Maan en de planeten opkomen en ondergaan. Om die t...