Het einde van BICEP2

Het jubelende BICEP2 team in maart 2014. Helaas, recent bleek dat
hun conclusies onjuist waren: ze detecteerden geen kosmische
inflatie, wel stof in onze Melkweg. Foto: AP Photo/Elise Amendola.

Het doek is gevallen over BICEP2. Herinner u, in maart van vorig jaar was er ophefmakend nieuws want men had de echo's ontdekt van kosmische inflatie, de periode van snelle expansie nét na de Big Bang. Die sporen waren gevonden door de kijken naar specifieke patronen van polarisatie in de kosmische achtergrondstraling.
Onmiddellijk na de ontdekking kregen de BICEP2 onderzoekers het aan de stok met die van de Planck satelliet. Die laatsten beweerden dat het BICEP2 team onvoldoende rekening gehouden had met de polarisatie, veroorzaakt door stof in onze Melkweg. Er ontstond een controverse, die onlangs werd beslecht door een gezamenlijke analyse van alle gegevens. En de conclusie is duidelijk: het volledige BICEP2 signaal kan verklaard worden door stof en van enige kosmische inflatie is geen enkele spoor meer te bekennen.

Het eindoordeel is om z'n minst gênant voor het BICEP2 team. Vorig jaar kraaiden ze victorie; ze vonden het zelfs niet nodig te wachten tot hun wetenschappelijk artikel was aanvaard voor publicatie om jubelende persmededelingen uit te sturen en met hun verhaal in de kranten en de "boekskes" te komen. Nu moeten ze alles terug inslikken.  Dat enkele gerenommeerde wetenschappers over deze gang van zaken erg ontstemd zijn is dan ook begrijpelijk.

Toch hebben we iets geleerd van het BICEP2-debacle. Indien kosmische inflatie écht heeft plaatsgehad - en volgens theoretici moét dat het geval geweest zijn - dan zijn de sporen ervan veel kleiner dan we dachten. Er zal dus een nieuwe lichting gevoeligere telescopen en detectoren nodig zijn om ze te vinden.

Meer hierover in een van de komende nummers van Heelal.